«Χουλιγκανισμός..στην πράξη»

«Η ποδοσφαιρική βία είναι σαν το τσιγάρο. Αν το δοκιμάσεις και δεν σου αρέσει, δεν θα το ξαναβάλεις στο στόμα σου. Αν όμως σου αρέσει, θα σε ακολουθεί στη ζωή σου επί μακρόν»,

έγραψαν στο βιβλίο τους με τίτλο «Ερχόμαστε» οι εκ των κορυφαίων χούλιγκαν της Γουότφορντ τη δεκαετία του '80 αδελφοί Εντι και Ντούγκα Μπρίμσον.

Ο όρος χούλιγκαν συνδέεται με φανατικούς οπαδούς που δεν διστάζουν να αναπτύξουν παραβατική συμπεριφορά για την  ομάδα τους. Δεν θα πρέπει, όμως, να συγχέεται με τους Ultras, οπαδούς δηλαδή που ακολουθούν την ομάδα παντού, οι οποίοι παρόλο που μπορεί να εμφανίσουν και περιστατικά βίας, έχουν σαν κύριο σκόπο τους την υποστήριξη των ομάδων τους.

 Λέγεται πως ο χουλιγκανισμός γεννήθηκε στην Αγγλία στα τέλη του 19^ου αιώνα όταν ανθρωποι που χαρακτηρίζονταν σκληροί προκαλούσαν αναταραχές, ενώ από το 1960 και μετά μετατρέπεται σε ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα.

Η κίνηση της βρετανικής κυβέρνησης «1968 Public Order Act», σύμφωνα με την οποία τα δικαστήρια μπορούσαν να απαγορεύσουν την είσοδο αυτών των ατόμων στους αγωνιστικούς χώρους και οι συνεχείς έρευνες της βρετανικής αστυνομίας για φιλάθλους που έμοιαζαν με skinheads ή φορούσαν φθηνά ρούχα, αλλάζει τη μόδα των χούλιγκαν, οι οποίοι πλέον, τον 21^ο αιώνα,  φορούν επώνυμα και ακριβά ρούχα και κοσμήματα , γνωστά και ως «chav κουλτούρα», αλλά δεν επιφέρει ριζικές αλλαγές για την ανατροπή του χουλιγκανισμού. Η ιστορία του βρετανικού χουλιγκανισμού γράφτηκε στα γήπεδα, με γεγονότα που στιγμάτισαν το παγκόσμιο ποδόσφαιρο.

«Χέιζελ», 1985

Τις 29 Μαΐου 1985 η Λίβερπουλ και η Γιουβέντους φτάνουν στον τελικό του κυπέλου Πρωταθλητριών, ο οποίος διεξάγεται στο απαρχαιώμενο στάδιο του Βελγίου Χέιζελ, χτισμένο το 1930. Περίπου 25.000 φίλαθλοι προέρχονταν από κάθε ομάδα, ενώ οι υπόλοιπες θέσεις ανήκαν στην "ουδέτερη" ζώνη, στην οποία μία ώρα πρίν τη σέντρα οπαδοί της Λίβερπουλ εισβάλουν και επιτίθενται σε οπαδούς της Γιουβέντους που βρίσκονται εκεί. Η επίθεση εντείνεται λίγο αργότερα με αποτέλεσμα ολόκληρη η μάζα των φιλάθλων της Γιουβέντους να προσπαθεί να ξεφύγει από την επίθεση των Άγγλων, ενώ αρκετοί στοιβάχτηκαν σε έναν τοίχο στο τέλος της εξέδρας, η οποία δεν άντεξε το βάρος και κατέρρευσε. Ο αγώνας διεξάγεται κανονικά με την Γιουβέντους να κατακτά το κύπελλο πρωταθλητριών, ένω 39 άνθρωποι είχαν χάσει ήδη τη ζωή τους. Την επόμενη μέρα ο παρατηρητής της ΟΥΕΦΑ, Γκούντερ Σνάιντερ, επιρρίπτει ευθύνες αποκλειστικά στους Αγγλους και οι αγγλικές ομάδες  αποκλείονται από τα ευρωπαϊκά κύπελλα μέχρι το 1990.

«Χίλσμπορο», 1989

Στις 15 Απριλίου 1989 είχε προγραμματιστεί ο μεγάλος ημιτελικός ανάμεσα στη Λίβερπουλ και τη Νότιγχαμ Φόρεστ στο γήπεδο της Σέφιλντ. Η μεγάλη καθυστέρηση των «Ρεντς» οδήγησε την αστυνομία στην τραγική απόφαση να ανοίξει τις πύλες, έτσι ώστε οι οπαδοί να μην χάσουν τον αγώνα. Ο κόσμος όμως που συνέρεε ανεξέλεγκτα ξεπέρασε κατά 2.500 την χωρητικότητα της μικρής εξέδρας, με αποτέλεσμα πολλοί φίλαθλοι να συνθλίβουν και να πεθάνουν ακαριαία. Άλλοι τραυματίστηκαν σοβαρά, ενώ αρκετοί αναγκάστηκαν να πηδήσουν μέσα στον αγωνιστικό χώρο για να σωθούν. Οι επικεφαλής της αστυνομικής δύναμης νομίζοντας ότι πρόκειται για μια ακόμα «συνηθισμένη» εισβολή από χούλιγκανς στον αγωνιστικό χώρο, συμβούλεψαν το διαιτητή να σταματήσει το παιχνίδι  δίνοντας εν συνεχεία εντολή στους αστυνομικούς να πιέσουν τον κόσμο να επιστρέψει πίσω στις θέσεις του, την ώρα που φίλοι της Λίβερπουλ έβγαζαν στον αγωνιστικό χώρο τραυματίες για να τους προσφέρουν τις πρώτες βοήθειες. «Ήταν απίστευτα καταθλιπτικό όταν συνειδητοποίησα πως κατά τη διάρκεια των έξι λεπτών που οι ποδοσφαιριστές έπαιζαν μπάλα, οι οπαδοί της Λίβερπουλ άρχισαν ήδη να πεθαίνουν. Η αρχή του κακού έγινε πολύ νωρίτερα από ότι κάποιοι νόμιζαν...», γράφει ο Κένι Νταγκλίς, τότε προπονητής της Λίβερπουλ, στο συγκλονιστικότερο κεφάλαιο της αυτοβιογραφίας του. 96 νεκροί και 776 ήταν ο απολογισμός της μεγαλύτερης τραγωδίας  στην Ιστορία του αγγλικού ποδοσφαίρου.

Τα δύο αυτά γεγόνοτα, που σημάδεψαν το αγγλικό ποδόσφαιρο, σήμαναν και το τέλος του βρετανικού χουλιγκανισμού. Η Μάργκαρετ Θάτσερ, Πρωθυπουργός της Βρετανίας, εφάρμοσε ένα ομαδικό σχέδιο δράσης, γνωστό και ώς «Football Spectators Act»,  που περιείχε για πρώτη φορά την κοινή δράση κράτους, αστυνομίας, ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας και συλλόγων. Η αναβάθμιση των γηπέδων για την καλύτερη ασφάλεια των οπαδών, τα κλειστα κυκλώματα τηλεόρασης και το ειδικό προσωπικό ασφαλείας, καθώς και τα ονομαστικά εισιτήρια και η σύλληψη οπαδών για επεισόδια, οι οποίοι ξεχνάνε αυτόματα το γήπεδο, στο οποίο δεν ξαναμπαίνουν ποτέ, ενώ είναι υποχρεωμένοι να δίνουν το «παρών» σε αστυνομικό τμήμα, όποτε παίζει η ομάδα τους, πρόσφερε στα αγγλικά γήπεδα ασφάλεια και βοήθησε στην ανάπτυξη νέας ποδοσφαιρικής κουλτούρας στα γήπεδα της Βρετανίας.

«Νεκρός οπαδός της Τουλούζ» 29/9/2009, «Κάηκε το Ντιάρμπακιρ..»6/3/2010, «Εκτεταμένα επεισόδια στη Καβάλα»25/3/2010,.....

Οι τίτλοι των τελευταίων αθλητικών ειδήσεων κάνουν ξεκάθαρο πως, ενώ η γενέτειρα του χουλιγκανισμού τον έχει αποβάλλει από τα γήπεδα της, στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες του κόσμου έχει πάρει εισιτήριο διαρκείας.

Ο χουλιγκανισμός, πλέον, δεν περιορίζεται μόνο μέσα στα γήπεδα και τα αίτια που τον προκαλούν δεν αφορούν μόνο τα οπαδικά αισθήματα των αντίπαλων ομάδων.

Οι μνήμες από το σοκαριστικό θάνατο του 25χρονου οπαδού του Παναθηναϊκού είναι ακόμα νωπές για το ελληνικό ποδόσφαιρο καθώς όμοιο περιστατικό δεν είχε συμβεί πρίν στην Ελλάδα.  Ο Μιχάλης Φιλόπουλος ήταν το τραγικό θύμα μιας βεντέτας μεταξύ οπαδών του Ολυμπιακού και του Παναθηναϊκού, που εντάθηκε από το 1999 και δεν έχει λήξει ακόμα, σε ένα από τα περιβόητα «ραντεβού θανάτου». Πλέον όμως οι συμμετέχοντες έχουν  ξεχάσει τον «κώδικα τίμης» των «παλιών», έναν άτυπο κανόνα πάνω στον οποίο λειτουργούσαν και δεν τον παραβίαζαν. Μάχες χωρίς ρόπαλα, όπλα, μαχαίρια. Ένας εναντίον ενός και όχι 10 εναντίον ενός και στη περίπτωση του Φιλόπουλου τραυματισμένου και πεσμένου στο έδαφος να καταλήγει με εν ψυχρώ εκτέλεση.

Στην Γαλλία η αντιπαράθεση μεταξύ των οπαδών της Παρί Σεν Ζερμέν προκάλεσε το θάνατο 38χρονου οπαδού της στις 19 Μαρτίου και απειλεί με λουκέτο τον παρισινό σύλλογο. Οι αντιπαραθέσεις των οπαδών της ΠΣΖ έχουν πολιτική και ρατσιστική υφή και περιλαμβάνουν ακροδεξιούς οπαδούς που εδρεύουν στην εξέδρα Μπουλόνιε και αυτούς που εδρεύουν στην εξέδρα Οτέιγ και έχουν ακροαριστερές τάσεις. Συγκρούσεις μεταξύ ομοϊδεατών οπαδών συμβαίνουν κυρίως στην Αργεντινή, όπου αντίπαλες συμμορίες λυμαίνονται τα κέρδη από τον έλεγχο κάθε εξέδρας. Εκεί η βάση των συγκρούσεων είναι μόνο εγκληματική.

Ανάλογες ρατσιστικές όμως αντιδράσεις υπήρξαν στον αγώνα μεταξύ Αγγλίας και Τουρκίας το 2003. Οι Άγγλοι οπαδοί, ενισχυμένοι και φορτισμένοι ιδιαίτερα εναντίον των Τούρκων ύστερα από το φόνο δύο φιλάθλων της Λίντς Γιουνάιτεντ στην Κωνσταντινούπολη το 2000, προσπάθησαν με μπουκάλια, ρόδες αυτοκινήτων, πέτρες και σιδερολοστούς να σπάσουν το κλοιό της αστυνομίας και να επιτεθούν στους Τούρκους οπαδούς φωνάζοντας συνθήματα όπως «Θάνατος στην Τουρκία», «Ζήτω η νίκη», ενώ μέσα στο γήπεδο καλούσαν τον κόσμο χαρακτηριστικά: «ξεσηκωθείτε αν μισείτε την Τουρκία».

Το μένος των  χούλιγκαν δεν σταματάει ούτε εκεί. Ιδιαίτερα στην Ελλάδα δεν είναι λίγες οι φορές που χούλιγκαν επιτίθενται σε αθλητικογράφους είτε ύστερα από μια δήλωση τους, είτε απλώς γιατί σχετίζονται με αντίπαλη ομάδα. Φίλιππος Συρίγος, Κώστας Νικολακόπουλος, Περικλής Στέλλας είναι μερικοί από τους αθλητικούς δημοσιογράφους που δέχτηκαν επίθεση  με σιδερολοστούς, ακόμα και μαχαίρια σε κάποιες περιπτώσεις, από χούλιγκαν.

Στην Ελλάδα ο χουλιγκανισμός και η  βία στα γήπεδα δεν είναι κάτι νέο, προϋπήρχε και εξελίσσεται με τη πάροδο του χρόνου σε πιο βίαιες μορφές. Το φαινόμενο παρατηρείται κάθε χρόνο και γίνεται αφορμή για πολλές συζητήσεις, άρθρα και δηλώσεις πάταξης του φαινομένου από τις εκάστοτε κυβερνήσεις. «Η μηδενική ανοχή στη βία, το χουλιγκανισμό και τους βανδαλισμούς είναι απόφασή μας και θα την τηρήσουμε», δήλωσε στην αρχή του χρόνου ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης με αφορμή επεισόδια που σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια αγώνων της Super League, ενώ ο πρόεδρος της Γενικής Γραμματείας αθλητισμού, Παναγιώτης Μπιτσαξής, λίγους μήνες μετά θα ανακοινώσει το πάγωμα των επιχορηγήσεων του επαγγελματικού ποδοσφαίρου, γιατί όπως δήλωσε χαρακτηριστικά «Ο ΟΠΑΠ δεν πρόκειται να χρηματοδοτήσει αυτή την αθλιότητα». Παρόλα αυτά τα επεισόδια μόνο του τελευταίου μήνα στα ελληνικά γήπεδα είναι αρκετά για να αποδείξουν πως τίποτα δεν άλλαξε ακόμα.

Ο χουλιγκανισμός σε όλες του τις μορφές παραμένει αγκάθι για τον παγκόσμιο αθλητισμό, με μοναδικό πραγματικό θύμα τον ίδιο τον αθλητισμό. Η επίλυση του δεν είναι εύκολη για καμία χώρα καθώς με την πάροδο του χρόνου εξελίσσεται και αλλάζει μορφές, αλλά παραμένει αναγκαία για την φίλαθλη κοινωνία.

«Πέραν..τζαδα στη Ταξίμ»

Στην πλατεία Ταξίμ ο κόσμος ανεβοκατεβαίνει βιαστικά, ο κουλουρτζής φωνάζει συνεχώς «σιμίτ, σιμίτ, σιμίτ..», ενώ ο πλανόδιος εφημεριδοπώλης «Μπουγκιούν Χουριγιέτ..Μπουγιουρούν». Λίγο πιο κει το παραδοσιακό τραμ χτυπάει το καμπανάκι του έτοιμο να διασχίσει, μια από τις πιο γνωστές οδούς της Κωνσταντινούπολης, την οδό Ανεξαρτησίας, την Ιστικλάλ Τζαντεσί (İstiklâl Caddesi). Στο κέντρο της πλατείας δεσπόζει μεγάλο τετράπλευρο θολωτό μνημείο με τον ανδριάντα του Κεμάλ Ατατούρκ που αναγέρθηκε το 1928. 

«Η πλατεία Ταξίμ  είναι η καρδιά της Κωνσταντινούπολης. Αν δώσεις προσοχή στη χαοτική κίνηση στο δρόμο, μπορείς να νιώσεις τον παλμό της πόλης. Κάθε φορά που το φανάρι γίνεται πράσινο ένα νέο κύμα από αυτοκίνητα, ταξί, λεωφορεία ξεχύνεται στη πόλη. Αυτό συνεχίζεται  καθ’όλη τη διάρκεια της ημέρας, αλλά και της νύχτας. Στη Ταξίμ όλοι πάντα βιάζονται. Οι άνθρωποι έχουν ένα προορισμό, ένα στόχο ή κάποιον να τους περιμένει..», λέει ο Μαξίμ φοιτητής εράσμους στη Κωνσταντινούπολη, από το Βέλγιο.

Η Ταξίμ αποτελεί τη συνοικία του Πέραν - Beyoğlu στην Κωνσταντινούπολη. Η περιοχή παλαιότερα κατοικούνταν από Έλληνες και Αρμενίους, ενώ σήμερα χαρακτηρίζεται από σύγχρονες πολυκατοικίες και μεγάλους δρόμους.  Ο μεγάλος ορθόδοξος ναός της Αγίας Τριάδας και το «Ζάππειον Παρθεναγωγείον», που υπάρχουν ακόμα στη παλιά συνοικία, σε συνδυασμό με την αμερικάνικη αλυσίδα μπέργκερ, τα τούρκικα κεμπαπτσίδικα και το γαλλικό προξενείο κάνουν αμέσως αισθητό τον πολυπολιτισμικό χαρακτήρα της περιοχής.

Κατηφορίζοντας την πολυσύχναστη οδό Ανεξαρτησίας γίνεται ακόμα πιο φανερό το πάντρεμα των διαφορετικών πολιτισμικών στοιχείων κατά μήκος του δρόμου. Ο κομψός, εμπορικός πεζόδρομος περιβάλλεται από ελληνική αρχιτεκτονική και στεγάζει από μπουτίκ, σοκολατερί και εστιατόρια μέχρι βιβλιοθήκες. Στη μέση ακριβώς του δρόμου βρίσκεται η πλατεία Γαλατά Σαράι, στην οποία φιλοξενείται ένα από τα πιο σημαντικά σχολεία, κατά τη Οθωμανική αυτοκρατορία, γνωστό σήμερα ως Λύκειο του Γαλατά (Galatasaray Lisesi).

 Παράλληλα, συναντάμε σημαντικά ιστορικά και πολιτικά κτήρια. Το «Πέρασμα των Λουλουδιών» (çiçek pasajı), που επίσημα ονομάζεται  Cité de Péra,  αποτελούσε κατά το 19 αιώνα το Θέατρο Ναούμ. Σήμερα είναι μια από τις πιο γνωστές στοές, οπού μπορεί να απολαύσει κανείς ζωντανή μουσική σε μικρά και μεγάλα εστιατόρια. Η μεγάλη ψαραγορά (Balik Pazar), ρωμαιοκαθολικές, ορθόδοξες ελληνικές και αρμένικες εκκλησίες, συναγωγές, τζαμιά, ακαδημαϊκά ιδρύματα διάφορων ευρωπαϊκών χωρών, όπως η Γαλλία και η Ιταλία, αλλά και αρκετά προξενεία (πρώην πρεσβείες πριν από 1923) διαφόρων κρατών, ανάμεσά τους και το Σισμανόγλειο Μέγαρο, που πλέον χρησιμοποιείται ως “Πολιτιστικό Κέντρο” του Γενικού Προξενείου της Ελλάδας δημιουργούν το πολυπολιτισμικό ψηφιδωτό του Πέρα.

Ο Ανδρέας έμεινε για περίπου ένα χρόνο στη Πόλη και χαρακτηρίζει τη περιοχή Ταξίμ και την Ιστικλάλ ως το σημείο μηδέν της ζωής στην Κωνσταντινούπολη. Από εκεί αρχίζουν όλα. «Η Ιστικλάλ είναι ο πιο ζωντανός δρόμος της Πόλης. Ένας δρόμος που δεν αδειάζει ποτέ κατά τη διάρκεια της ημέρας καθώς αποτελεί ταυτόχρονα το εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο, αλλά και το πυρήνα της νυχτερινής διασκέδασης», λέει χαρακτηριστικά. «Στο τριών χιλιομέτρων μήκος της συναντά κανείς τα πάντα. Μαγαζιά όλων των ειδών, από τα πιο φθηνά μέχρι πολυτελείας.», μας λέει ο Ανδρέας και προσθέτει πως είναι δύσκολο κανείς να βαρεθεί καθώς υπάρχει πάντα κάτι καινούριο για να δεις.

Η Ιστικλάλ φιλοξενεί περίπου τρία εκατομμύρια επισκέπτες ημερησίως. «Είναι, ίσως, ο μόνος δρόμος στην Κωνσταντινούπολη, τον οποίο επισκέπτεται ο κόσμος χωρίς να έχει κανένα λόγο. Οι άνθρωποι περπατούν ανέμελοι, μόνοι ή με παρέα, και χάνονται μέσα στο πλήθος. Ακόμα και το μικρό τραμ που προσπαθεί να βρει χώρο ανάμεσα στο πλήθος για να περάσει, μοιάζει να ανεβοκατεβαίνει και αυτό χωρίς σκοπό, ενώ φαίνεται πως γίνεται αντιληπτό μόνο από τους τουρίστες και από μερικά μικρά παιδιά που τρέχουν πίσω του για να το προλάβουν », μας λέει ο Μαξίμ έχοντας ζήσει πολλές φορές την άσκοπη περιήγηση στην Ιστικλάλ.

 Η πρώτη εντύπωση που δημιουργείται στον επισκέπτη την πρώτη φορά που έρχεται αντιμέτωπος με τον μεγάλο πλήθος των επισκεπτών είναι πως βρίσκεται στη μέση μια μεγάλης διαδήλωσης. «Αν πας μια φορά στην Ιστικλάλ, δεν υπάρχει επιστροφή» τονίζει χαρακτηριστικά ο Μαξίμ και συνεχίζει λέγοντας πώς «γίνεσαι μέρος του πλήθους, το οποίο σε απορροφά, και έστω και για λίγα λεπτά ξεχνάς τα προβλήματα σου.»

Ακόμα ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της περιοχής είναι πως η νυχτερινή ζωή είναι ανεβασμένη...σε ταράτσες! «Μαγαζιά που δεν τα πιάνει το μάτι σου και ούτε καν θα φανταζόσουν ότι υπάρχουν», λέει ο Αντρέας για τα πολλά νυχτερινά μαγαζιά που βρίσκονται στους τελευταίους ορόφους πολυκατοικιών ή ακόμα και σε ταράτσες. «Τα μαγαζιά αυτά είναι δύσκολο να τα γνωρίζει ένας απλός επισκέπτης της Πόλης καθώς οι ταξιδιωτικοί οδηγοί έχουν τα πιο τουριστικά» και μας λέει πως και ο ίδιος τα έμαθε από ντόπιους.

Εκείνο το χαρακτηριστικό που κάνει ιδιαίτερη την Ταξίμ και την Ιστικλάλ είναι πως «εκεί μπορείς να νιώσεις την ένταση, αλλά και τη “πυκνότητα” ολόκληρης της Κωνσταντινούπολης», λέει ο Μαξίμ, προσπαθώντας να περιγράψει την γενική εικόνα της  περιοχής. Και ενώ μια από τις ερμηνείες της λέξης ταξίμ στη τουρκική γλώσσα είναι ή διαίρεση, στην πραγματικότητα, η ταξίμ φαίνεται να ενώνει αρμονικά διαφορετικούς πολιτισμούς, ανθρώπους και κουλτούρες...

«Έι πειρατή....το cd μου»

«Έκλεισε το gamato.info», «στηρίζουμε το gamato.info», «λευτεριά στα παιδιά του το gamato.info». Αυτοί είναι μερικοί από τους τίτλους των γκρουπ και των σελίδων υποστήριξης, που δημιουργήθηκαν την ημέρα της σύλληψης των διαχειριστών της σελίδας gamato.info στο πλέον διαδεδομένο σάιτ κοινωνικής δικτύωσης facebook, από τους χρήστες του σάιτ για να δείξουν τόσο πως δεν επικροτούν την ενέργεια της σύλληψης, αλλά και για να διαμαρτυρηθούν για όλους αυτούς που τους κλέβουν καθημερινά και μένουν ατιμώρητοι.

Συγκεκριμένα στο γκρουπ «λευτεριά στα παιδιά του gamato.info», το οποίο αριθμεί περίπου 178.000 μέλη, ο διαχειριστής λέει χαρακτηριστικά « Να πάνε να πιάσουν όλους αυτούς που μας κλέβουν καθημερινά και όχι τα παιδιά αυτά που δεν ζήτησαν ούτε 1€», ενώ ανάρτηση στο troktiko αναφέρει πως «χιλιάδες κόσμος είχε διαδηλώσει στη Σουηδία μόλις άγγιξαν το piratebay...Μπορούμε και εμείς». Πράγματι, η πρώτη διαμαρτυρία για τη σύλληψη των διαχειριστών του gamato.info πραγματοποιήθηκε στις 12 Μαρτίου έξω από τη Βουλή «το ναό της κλεψιάς», όπως το χαρακτηρίζουν τα μέλη του γκρουπ.

Η περίπτωση του gamato.info, δηλαδή της ιστοσελίδας η οποία αριθμούσε 850.000 μέλη, δεχόταν καθημερινά 16 εκατ. επισκέψεις και ήταν το δημοφιλέστερο ελληνικό σάιτ απ' όπου οι χρήστες «κατέβαζαν» κινηματογραφικές ταινίες, μουσικά κομμάτια, λογισμικά, παιχνίδια και άλλα, άνοιξε και πάλι την κουβέντα για την πειρατεία οπτικοακουστικού υλικού και λογισμικού.

Η πειρατεία αφορά στη κλοπή οπτικοακουστικού υλικού και λογισμικού με την παράνομη αντιγραφή ή πλαστογράφηση γνήσιων προϊόντων και την διανομή πλαστών και παράνομα αντιγραμμένων προϊόντων. Με απλά λόγια, πειρατεία μπορεί να χαρακτηριστεί τόσο η μη συστηματική αντιγραφή προϊόντων χωρίς νόμιμη άδεια χρήσης από ιδιώτες ή επιχειρήσεις, όσο και διανομή ή μεταπώληση προϊόντων λογισμικού χωρίς την νόμιμη άδεια χρήσης.

Η Γαλλία στην προσπάθεια της να μειώσει και να περιορίσει την ηλεκτρονική πειρατεία μέσω ίντερνετ είχε υπογράψει συμφωνία, η οποία προέβλεπε ακόμα και τη διακοπή της σύνδεσης όσων κατεβάζουν παράνομα ταινίες και τραγούδια. Φαίνεται όμως ότι κανείς δεν πτοήθηκε με τις απειλές της πολιτείας και τελικά η πειρατεία όχι μόνο δεν μειώθηκε, άλλα… αυξήθηκε κατά 3%!

Στον αντίποδα της αυστηρής Γαλλίας βρίσκεται η Ισπανία, όπου ο Raul N. García Orejudo, Ισπανός δικαστής στην υπόθεση εκδίκασης του Jesus Guerra, ιδιοκτήτη σελίδας απ’ όπου μπορεί κανείς να κατεβάσει μουσική, έκρινε νόμιμες τις σελίδες που περιέχουν links προς περιεχόμενο, που προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα. Επίσης θεωρεί νόμιμο και τον διαμοιρασμό τέτοιου περιεχομένου (μέσω torrent για παράδειγμα) αν γίνεται για μη κερδοσκοπικούς λόγους! Με αυτό το τρόπο διαμοιρασμός αρχείων στη χώρα έγινε νόμιμος, αφού όπως δήλωσε ο ίδιος δικαστής δεν υπάρχει νόμος, που να αποδεικνύει το αντίθετο.

Ακόμα μια περίπτωση με μεγάλο ενδιαφέρον είναι των Ηνωμένων πολιτειών που φαίνεται να έχουν καταλάβει τη κορυφή στη κατασκευή και εξαγωγή πλαστού λογισμικού. Το 1999 έγινε η μεγαλύτερη κατάσχεση πλαστού λογισμικού της Microsoft αξίας 60 εκατομμυρίων δολαρίων, ενώ 12 άτομα καταδικάστηκαν από τους ενόρκους ομοσπονδιακού δικαστηρίου των ΗΠΑ, με κατηγορίες για πλαστογραφία, ξέπλυμα χρημάτων και εξαγορά μαρτύρων.

Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο η Microsoft φαίνεται να χάνει εκατομμύρια δολάρια, εξαιτίας της πειρατείας. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό των ασιατικών αγορών, που έχουν γεμίσει με πειρατικά αντίγραφα προγραμμάτων της, τα οποία πωλούνται σε τιμές εξευτελιστικές.

Η ελληνική πειρατεία, σύμφωνα με τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την 6η Ετήσια Παγκόσμια Μελέτη για την Πειρατεία Λογισμικού Η/Υ που δημοσίευσε η Business Software Alliance (BSA), μειώθηκε κατά 1 ποσοστιαία μονάδα το 2008 φθάνοντας στο 57%, και σημειώνοντας συνολική πτώση 7 ποσοστιαίων μονάδων μεταξύ 2005-2008. Ωστόσο, οι οικονομικές απώλειες του κλάδου από την Πειρατεία Λογισμικού ανέρχονται σε €171 εκ. και η Ελλάδα παρέμεινε Τρίτη στην κατάταξη τις Ε.Ε. των χωρών με τους υψηλότερους δείκτες πειρατείας. Η Αρχοντούλα Παπαναγιώτου, Νομικός Σύμβουλος για την BSA στην Ελλάδα δήλωσε πως «Η έκθεση πιστοποιεί πως οι προσπάθειες που καταβάλλει το ελληνικό κράτος για τη μείωση της Πειρατείας Λογισμικού και την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας έχουν φέρει αποτελέσματα, ωστόσο υπάρχουν ακόμα πολλά περιθώρια για περαιτέρω βελτίωση και μείωση του Δείκτη Πειρατείας Λογισμικού».

Αντίθετες απόψεις από το κράτος και τις επιχειρήσεις σχετικά με την πειρατεία έχουν οι χρήστες πειρατικού υλικού, αλλά και μια έρευνα που διεξήγαν μελετητές από το Χάρβαρντ και το Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας, σχετικά με τη μουσική πειρατεία. Το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγουν οι ερευνητές είναι πως η μουσική πειρατεία μέσω διαδικτύου δεν επιφέρει αρνητικές επιπτώσεις στις νόμιμες πωλήσεις. Το «κατέβασμα» 150 τραγουδιών από ένα άλμπουμ που σημειώνει περισσότερες από 600.000 πωλήσεις αντιστοιχεί στην αύξηση των πωλήσεων του κατά ένα αντίτυπο, σύμφωνα με τη παραπάνω έρευνα. Ενώ από μια περισσότερο πεσιμιστική σκοπιά, ή ανταλλαγή αρχείων θα αντιστοιχούσε μόνο σε 2 εκατομμύρια λιγότερες πωλήσεις cd το 2002, τη στιγμή που οι πωλήσεις των cd μειώθηκαν κατά 139 εκατομμύρια τη διετία 2000-2002. Ωστόσο, περιορισμένες αρνητικές συνέπειες εντοπίζονται στα άλμπουμ που δεν τα πάνε και τόσο καλά εμπορικά.

Παρόμοια άποψη φαίνεται πως έχει και ο Eric Garland, στέλεχος της εταιρείας Big Champagne που παρακολουθεί τη δραστηριότητα της ανταλλαγής αρχείων, ο οποίος παρατήρησε ότι κάποιες πωλήσεις «κατακρεουργούνται», ενώ σε άλλες περιπτώσεις η ανταλλαγή αρχείων λειτουργεί ως διαφημιστική προώθηση του προϊόντος.

Στο frikipedia, διαδικτυακή χιουμοριστική εγκυκλοπαίδεια, η πειρατεία της μουσικής ορίζεται ως τεραστίου μεγέθους οργάνωση εξωγήινης προέλευσης με σκοπούς την καταστροφή της ελληνικής κυρίως μουσικής και δευτερευόντως της παγκόσμιας μουσικής καθώς και των δισκογραφικών εταιριών και την πληγή του θεάρεστου έργου διάσωσης της παγκόσμιας μουσικής κληρονομιάς που επιτελούν οι δισκογραφικές εταιρείες, καυτηριάζοντας με αυτό τρόπο την πραγματικότητα της εμπορικής μουσικής βιομηχανίας.

Οι ίδιοι οι χρήστες του διαδικτύου, εκφράζοντας ελεύθερα την άποψη τους μέσα από μπλόγκgamers εκφράζουν την ανησυχία τους σχετικά με τη πορεία της πειρατείας στα βιντεοπαιχνίδια, η οποία επιφέρει μείωση των εσόδων των εταιριών και κατ’ επέκταση μπορεί να επιφέρει μείωση της παραγωγής, αλλά και κλείσιμο πολλών από αυτών.

Σχετικά με το θέμα της πειρατείας, και ιδιαίτερα της μουσικής, έχουν κατά καιρούς αναφέρει την άποψη τους πολλοί γνωστοί του χώρου της μουσικής και όχι μόνο.

Ο Μίκης Θεοδωράκης σε πρόσφατη συνέντευξή του στη ΝΕΤ δήλωσε χαρακτηριστικά « Μου αρέσει να κλέβουν την μουσική μου. Η μουσική είναι για να ακούγεται», ενώ ακόμα μια δήλωση που προκάλεσε ήταν αυτή της Κολομβιανής τραγουδίστριας, Shakira, η οποία λέει «Κατά μία άποψη όλο αυτό το θέμα είναι η δημοκρατικότητα της μουσικής, αφού η μουσική είναι δώρο και έτσι θα έπρεπε να παραμείνει!».